دندان قروچه
دندان قروچه یک عامل مسبب مهم در بروز اختلالات گیجگاهی-فکی می باشد و بسیاری از بیماران از وجود این عادات پارافانکشن آگاه نیستند و تنها راه تشخیص، بررسی علایم دهانی مرتبط به این عادات است.
دندان قروچه به علت فشار دادن یا ساییدن دندان ها اتفاق می افتد و علت آن هم ممکن است استرس و اضطراب باشد که اغلب اوقات در خواب رخ می دهد.
دندان قروچه به دلیل موقعیت نامناسب دندان ها مثل جای خالی دندان یا کجی دندان ممکن است ایجاد شود. که در این بین می توان به علل دیگر آن مانند وقفه تنفسی در خواب(آپنه خواب) اشاره کرد. برای درک عمیق این مقاله با ما تا انهای این مقاله همراه باشید.
عادات پارافانکشن شامل رفتارهایی چون دندان قروچه، فشار دادن دندان ها روی هم، جویدن گونه و زبان، مکیدن انگشت، جویدن اجسام سخت، نگه داشتن سر در وضعیت غیرطبیعی، آدامس جویدن، گذاشتن دست زیر چانه و … می باشد. این عادات اگر از حد توان فیزیولوژیک بیشتر باشند، باعث بروز تغییرات در مفصل فک، عضلات جونده و دندان ها می شوند.
اختلالات گیجگاهی-فکی شامل گروهی از مشکلات بالینی هستند که سیستم ماهیچه های جونده یا مفصل TM یا هردو را درگیر می کنند.
نشانه های این مشکلات شامل درد صورت در نواحی مربوط به مفصل TM و یا ماهیچه های جونده، محدودیت و یا انحراف در حرکات فک و صدای مفصل TM در حال حرکت یا فعالیت می باشد.
علت های متعددی برای بروز اختلالات گیجگاهی-فکی مطرح شده است که شامل عادات پارافانکشنال مانند دندان قروچه و فشاردادن دندان ها روی هم، گاز گرفتن لب یا گونه، فشارهای روانی، ترومای حاد ناشی از ضربه، ترومای ناشی از اعمال دندانپزشکی، بی ثباتی ارتباط بین فک بالا و پایین، سستی و شلی مفصل، بیماری های روماتیسمی و استخوانی-عضلانی و بهداشت عمومی ضعیف می باشد.
شیوع دندان قروچه و فشاردادن دندان ها روی هم به ترتیب 10 و 20 درصد می باشد.
علائم و نشانه های دندان قروچه
این عارضه معمولا علامت مشخصی ندارد اما ممکن است فشار دندان ها به همدیگر به حدی باشد که بر سطح دندان ها اثر بگذارد و مینای دندان را از بین ببرد.
از بین بردن مینای دندان، باعث افزایش حساسیت دندان ها، ترک خوردن دندان ها و حتی شکستگی آنها می شود. در دندان های عقبی هم گاهی باعث از بین رفتن برجستگی های روی سطح دندان ها می شود.
البته در بعضی مواقع علایم دیگری هم دیده شوند مثلا سردرد، دندان درد، لق شدن دندان ها، تحلیل لثه، درد گردن، بی خوابی، زخم یا درد در قسمت گونه، گوش درد، صدا هنگام باز و بسته کردن فک، حساسیت شدید دندان ها و دندانه دارشدن زبان به خصوص در قسمت های کنار هم گاهی به چشم می خورند.
انواع دندان قروچه
در کل دو نوع دندان قروچه وجود دارد:
نوع اول: زمانی که علت پزشکی مشخصی ندارد.
نوع دوم: زمانی که دندان قروچه با اختلالاتی مانند اختلالات روانی (اضطراب و افسردگی)، مصرف داروها (مانند داروهای ضدافسردگی) یا بعضی بیماری ها (مانند پارکینسون) یا آپنه تنفسی (اختلال در تنفس هنگام خواب) همراه است.
در این نوع معمولاً با درمان اختلال زمینه ای مشکل هم حل می شود. البته در بعضی موارد، دندان قروچه به یک عادت تبدیل می شود و در این حالت با درمان و رفع مشکل زمینه ای باز هم این عادت از بین نخواهد رفت.
درمان دندان قروچه در خواب
اگر دندان قروچه زود تشخیص داده شود، می توان با یافتن علت اولیه و رفع آن، این مساله را نیز درمان کرد اما اگر دیر شده باشد، به صورت یک عادت درخواهد آمد و حالا باید آن را با روش های اصلاح عادتی، درمان کرد، اما در اینجا به چند روش درمانی اشاره می کنیم:
1. محافظ دهانی(نایت گارد) در درمان دندان قروچه:
نایت گارد، وسیله ای پلاستیکی است و توسط دندان پزشک قالب گیری می شود و ساخته می شود. این وسیله پلاستیکی روی دندان ها قرار می گیرد و از آنها در مقابل سایش محافظت می کند.
بیشتر موارد دندان قروچه توسط همین محافظ ها رفع می شوند. البته آنها وضعیت را درمان نمی کنند بلکه فقط از صدمه به دندان ها و مفصل گیجگاهی – فکی جلوگیری می کنند. این گاردها را باید هنگام خواب شب در دهان قرار داد تا دندان ها حفظ شوند.
2. بیوفیدبک:
این دستگاه وسیله ای باتری دار است که روی سر قرار می گیرد و با حس کردن انقباض عضلات صورت هنگام دندان قروچه صدایی ایجاد می کند. این صدا از درجه های کمتر شروع می شود و به تدریج افزایش می یابد تا زمانی که دندان قروچه از بین برود.
قصد آن این است که فرد بدون اینکه از خواب بیدار شود، دندان قروچه خود را متوقف کند. تحقیقات نشان داده، حدود ۸۰ درصد افراد بعد از چندبار استفاده از آن تا حدود زیادی کاهش دندان قروچه داشته اند.
3. تحریک حس چشایی:
در این روش، بسته های ریزی را پر از ماده بی ضرر اما تلخ می کنند و آن را توسط وسیله ای شبیه دستگاه های ارتودنسی در میان دندان های عقب قرار می دهند.
اگر فرد بخواهد در طول شب دندان هایش را به هم نزدیک کند، این بسته پاره و فرد هوشیار می شود. سازندگان آن معتقدند استفاده از آن کمتر از وسایل صدادار است و با خواب افراد تداخل می کند.
4. بوتاکس:
دندان قروچه اختلالی است که با انقباض غیرارادی عضله همراه است.
در درمان آن، نوع رقیقی از سم بوتولونیم برای فلج موقتی عضلات به کار می رود و بوتاکس عضله را به قدری ضعیف می کند که اثرات دندان قروچه را کاهش می دهد اما به حدی نیست که مانع استفاده درست از عضله شود.
در درمان معمولا ۵ تزریق در عضله انجام می شود و روز بعد آثار آن ظاهر خواهند شد. این تزریق ها معمولا سالی یکبار تکرار می شوند و مقدار بوتاکس تزریق شده با توجه به قدرت عضلات افراد، متفاوت است.
5. مکمل های غذایی:
نظریه های متعددی است که مصرف بعضی مکمل ها را برای رفع دندان قروچه توصیه می کنند از جمله منیزیم و کلسیم.
6. بازسازی صدمه ها:
دندان های صدمه دیده را می توان با روکش بازسازی کرد. البته برای محافظت از این روکش ها بهتر است یک گارد (محافظ) را در طول خواب روی دندان ها قرار داد.
7. کنترل و درمان اضطراب:
همان طور که ذکر شد یکی از علت های مهم در بروز دندان قروچه اضطراب است بنابراین یک راهکار درمانی مهم، کم کردن استرس و اضطراب قبل از خواب است.
انجام بعضی کارها مانند گوش دادن به موسیقی ملایم یا دوش آب گرم یا قراردادن یک حوله گرم روی گونه در جلوی گوش برای آرام کردن عضلات فک، موثر هستند.
در مورد کودکان نیز می توان با ماساژ، خواندن قصه یا موسیقی ملایم آنها را آرام کرد. به علاوه باید مطمئن شوید که در رژیم غذایی کودک، آب کافی وجود داشته باشد چون کم آبی بدن هم می تواند با دندان قروچه در ارتباط باشد.
در مورد کودکان نیز می توان با ماساژ، خواندن قصه یا موسیقی ملایم آنها را پیش از خواب آرام کرد. البته باید مطمئن شوید در رژیم غذایی کودک، آب کافی وجود داشته باشد، چون کم آبی نیز می تواند با دندان قروچه در ارتباط باشد.
نتیجه گیری
دندان قروچه جز مشکلاتی می باشد که در سالهای اخیر افراد زیادی را درگیر خود کرده است.
علت های مختلفی که در این مقاله بررسی شد در آن دخیل می باشد و راه های درمانی مختلفی برای آن با توجه به علت آن وجود دارد. در حالت عمومی استفاده از نایت گارد از صدمه دیدن دندان ها بر اثر دندان قروچه یا سایش جلوگیری می کند.
در کلینیک دندانپزشکی پردیس ساخت و تهیه نایت گارد صورت می گیرد که یکی از راهکارهای مقابله با دندان قروچه می باشد.
همواره شاد و سلامت باشید
سلام دندان قروچه درمان خانگی هم داره؟
برای پاسخ به این مورد باید ابتدا علل اون بررسی بشه بعد نظری قطعی داد